Hacı Zeynalabdin Tağiyev Ev-Muzeyi, Bakı və Azərbaycanın tarixinin səhifələrinin canlandığı, bu görkəmli filantrop, milyarder, sahibkar və mədəniyyətin himayədarı olan şəxsiyyətin həyatına nəzər salmaq imkanı verən yerdir. Aşağıda bu böyük insanın hekayəsi və onun sarayının necə milli yaddaşın əsl xəzinəsinə çevrildiyi barədə məlumat verilir.
Hacı Zeynalabdin Tağiyev: Həyatı, Nailiyyətləri və Xarakteri
Hacı Zeynalabdin Tağiyev Azərbaycan tarixində dərin iz qoymuşdur. O, yalnız uğurlu sahibkar deyildi – onun adı neft sənayesi, yenilikçilik, xeyriyyəçilik və bilik sevgisi ilə əlaqələndirilir. Onun səxavəti və başqalarına göstərdiyi qayğı əfsanəyə çevrilmişdir: ölkə boyunca onun ehtiyacı olanlara ev verdiyi və həqiqətən köməyə ehtiyacı olanlara maliyyə dəstəyi göstərdiyi haqda nağıllar danışılır.
Tağiyevin əsas şəxsi xüsusiyyətləri:
- Milyarder və mədəniyyət himayədarı. Onun biznes uğurları yalnız böyük sərvət yığmağa deyil, həm də təhsil, mədəniyyət və şəhərin inkişafına fəal sərmayə qoymağa imkan yaratdı.
- Maraq və bilik həvəsi. Gənclik dövründə rəsmi təhsil ala bilməməsinə baxmayaraq, hər detalı dərinləşərək öyrənmiş, gəncləri ruhlandırmış və milliyətdən və ya inancdan asılı olmayaraq təhsili dəstəkləmişdir.
- Təsir və hörmət. Azərbaycanlılar hələ də Tağiyevi yalnız uğurlu sahibkar kimi deyil, həm də mədəniyyət və incəsənətin böyük himayədarı kimi xatırlayırlar.
Bu çoxşaxəli şəxsiyyət, yalnız maddi sərvətə deyil, eyni zamanda böyük insanlıq istiliyinə sahib olaraq, gələcək nəsillər üçün örnək olmuşdur.
Ev-Muzey: Sarayın Tarixi və Mədəni İrsə Çevrilməsi
Bakıdakı Tağiyev sarayı (əvvəllər 6, Qorqı küçəsi kimi tanınırdı, indi 4, Tağiyev küçəsi) 1893-1902 illəri arasında vətəndaş mühəndis Yuzef Qlosaşkı tərəfindən layihələndirilərək inşa edilmişdir. Bu saray, Tağiyevin xanımı Sona xanıma hədiyyə olaraq verilmiş və ilkin olaraq ailə rifahı və uğurunun simvolu kimi nəzərdə tutulmuşdur. Bina şəhərin mərkəzinin bir dörddə bir hissəsini əhatə edir və qədim planlaşdırma quruluşu ilə seçilir; burada İtalyan Uyanışı və digər Avropa memarlıq üslublarının elementləri harmonik şəkildə birləşir.
Qeyd olunan tarixlərə görə, tikinti 1895-ci ildə başlayıb – Rusiya və Qərb Avropasından mühəndislər, memarlar və ustalar bu işdə iştirak etmişdir. Fransadan, Almaniyadan və Amerikadan gətirilən idxal materialları, mebel, şamlar və dekorativ elementlər sarayı həqiqətən unikal edir. Binanın daxilində istilik və soyutma sistemləri qurulmuş, daxili dizayn – oyma masa və zərif güzgülər – sahibin yüksək statusunu vurğulayır.
1920-ci ilin aprelində bolşeviklərin hakimiyyətə gəlməsindən sonra saray müsadirə olunmuş və 1921-ci ildən etibarən Azərbaycan Tarixi Milli Muzeyi kimi istifadə olunur. Daha sonra binanın tarixi dəyərini qorumaq və muzeyin tələblərinə uyğunlaşdırmaq məqsədilə bir neçə dəfə bərpa işləri aparılmışdır.
Muzey Qalereyası: Yaddaşa Dəyməyə Layiq Anlar
Muzeydə digər unikal elementlər də mövcuddur ki, onlar fotoşəkillərlə daha da zənginləşdirilə bilər:
- "Hacı Tağiyev portreti" xalçası
Sahibin şəxsiyyətini və böyüklüyünü əks etdirən heyrətamiz xalq incəsənəti nümunəsidir. - Banket salonu
Mərasim banketləri, görüşlər və bayramlar keçirilən geniş bir məkan – uğur və lüksün enerjisi ilə dolu yer. - Muzeydən əlavə fotoşəkillər
Interyer, fərdi otaqlar və sərgilənən əşyaların şəkilləri, həmin dövrün atmosferini hiss etdirməyə imkan verir.
Sarayın Daxili: Zənginlik və Detallar
Sarayın daxili dizaynı mürəkkəbliyi və detallara diqqəti ilə heyran edir. Memar Qlosaşkı, Avropa "nizam" üslubundan istifadə edərək simmetrik fasad və unikal plan yaratmışdır. Sarayın daxilində:
- Qapılar limon ağacından hazırlanmış, divar kağızları isə təbii dəridən istifadə olunaraq bəzədilmişdir.
- Döşəmə üçün altı müxtəlif ağac növündən istifadə olunmuş, güzgü və pəncərə şüşələri Fransadan və Venesiyadan sifariş edilmişdir.
- Saray doqquz otaqdan ibarətdir: iş otağı, Şərq zalı, kitabxana, bilard otağı, yemək otağı, məlumat otağı, Sona xanımın buotiri, yataq otağı və vanna otağı.
- Şərq zalı əsl incəsənət nümunəsidir: şərq motivləri ilə oyulmuş masa və stullar, pianino, kreslolar və hətta pəncərə şüşələrində ərəb hərfləri ilə yazılmış ad.
Bu detallar ziyarətçilərə yalnız maddi zənginliyi deyil, eyni zamanda evin necə zövqlü şəkildə tərtib edildiyini – incəsənət və mədəniyyətin biznes ağılı ilə birləşdiyi mühiti hiss etdirməyə imkan verir.
Nəticə
Hacı Zeynalabdin Tağiyev Ev-Muzeyi, görkəmli şəxsiyyətin və onun Azərbaycan tarixinə verdiyi töhfənin xatirəsini yaşadan yerdir. Bu, sadəcə muzey deyil, zənginlik, istedad və bilik həvəsinin bütün xalqın taleyini necə dəyişdirə biləcəyini göstərən canlı bir şahiddir.
